KHoe kan het dat mijn cavia begint te piepen als hij de ijskastdeur hoort? Waarom lustte mijn vorige cavia wel appel, maar degene die ik nu heb niet? En waarom wurmt mijn cavia zich door hele smalle openingen waar hij volgens mij niet door kan?
Al die vragen houden verband met de zintuigen van de cavia. Hij doet niet zomaar iets,  hij weet wat hij doet!

Het gehoor

Cavia's horen ontzettend goed. Dat komt omdat de cavia een bijzonder oor heeft. Wat ieder oor heeft is het orgaan van Corti in de slakkenhuisgang. Dat ligt in het slakkenhuis dat in het binnenoor ligt. Het orgaan van Corti kan dankzij zintuigcellen impulsen overbrengen aan de zenuwvezels die op hun beurt in verbinding staan met de gehoorzenuw.
Het mensenoor heeft tweeëneenhalf windingen in het slakkenhuis. Het speciale van het cavia-oor is dat het vier windingen heeft. Daardoor kunnen er veel meer geluiden worden doorgegeven en daardoor is de frequentie die cavia's kunnen horen ook veel groter. Daar waar mensen tussen de 15.000 en 20.000 trillingen kunnen horen, horen cavia's nog tonen van circa 35.000 trillingen.


Slimme cavia!

En omdat jouw cavia inmiddels wel weet dat als hij de ijskastdeur hoort, hij kort daarna groente krijgt, begint hij te piepen! En daarom piept hij ook als hij een plastic zakje hoort: daar zit meestal groente in!


Schrik!

Omdat de cavia zo goed kan horen, en dan met name de hoge heldere tonen, schrikt hij ook meer van harde geluiden dan wij. Hij hoort namelijk veel meer! Daarom moet je de caviakooi niet naast de computer of tv (ook als hij op standby staat) zetten. Ook die zenden namelijk geluiden uit, en, ook al horen wij ze niet, je cavia wel!
De laagste trilling die cavia's nog kunnen horen is ongeveer 16 trillingen; dat komt overeen met het laagste wat de mens nog kan horen.



De reuk

Heb je weleens een beertje gadegeslagen die langs een plek kwam waar net een paar zeugjes langs waren geweest? Ik wel. Een geluid dat die beer gaf! Alsof hij direct wilde paren. Je vraagt je af hoe dat kan. De zeugjes zijn weg, dus hoe kan hij weten dat ze er waren? Door zijn neus!
De cavia ruikt 1000 maal beter dan de mens. Dat is nèt niet zo goed als de hond, maar natuurlijk veel en veel beter dan de mens. De cavia kan geurconcentraties ruiken die 100 tot 1000 maal zwakker zijn dan wat de mens kan ruiken.
Dus die beer wist heel goed dat daar zeugjes gelopen hadden!


Nuttige neus: zo herkent je cavia jou!

Cavia's gebruiken hun neus dan ook voornamelijk om groepsleden te herkennen. Hun gedrag in een kolonie hangt voor een groot deel af van hun neus. Ze weten of de andere cavia een beertje of zeugje is, welke rang deze heeft in de groep, en moeders herkennen hun kroost - en ze ruiken ook wie er langs geweest is!
En omdat jouw cavia in jouw groep leeft, kan hij jou feilloos herkennen uit honderden vreemden!



Het zicht

Het cavia-oog lijkt wel wat op dat van de mens. Als jij je hoofd stilhoudt, kan je toch nog naar links en rechts kijken. Cavia's kunnen ook naar voren en opzij kijken doordat hun ogen niet helemaal aan de zijkant staan. Hun gezichtsveld is groot zodat ze vijanden kunnen zien, ongeacht of die van voren, van opzij of van boven komen.


Hee, een regenboog!

Bovendien kunnen cavia's kleuren onderscheiden: alle kleuren van de regenboog! Ze herkennen vooral geel, rood en blauw, maar ook de mengkleuren oranje, violet en groen. Als je een tomaat, een wortel en een komkommer in het hok legt, herkennen ze dan ook de kleur!



De tastzin

Heb je je weleens afgevraagd waarom je cavia zich per se door die smalle opening wilde wurmen? En hoe hij wist dat hij er door kon?
Dat komt door zijn tastharen of voelharen. Ze werken precies zo als de snorharen bij een kat werken: ze kunnen hun weg vinden, ze weten waar ze wel en niet tussen passen en ze 'zien' obstakels op hun weg - ook als het pikkedonker is! En net zoals bij de kat, zitten de tastharen van de cavia ook aan weerszijden van zijn bek.



De smaak

De cavia kan prima proeven wat hij eet. En sommige dingen lust hij gewoon niet, net zoals jij sommige dingen niet lust. Het volgende is je vast weleens overkomen: je houdt een stukje voer voor de mond je cavia, hij besnuffelt het, pakt het in zijn mond en spuugt het dan uit. "Bah, dat lust ik niet!" zie je hem denken. Maar waarom pakte hij het dan wel aan? Dat komt omdat de geur niet zo sterk was. Hij kon niet goed ruiken wat het was, dus liet hij het over aan zijn smaakpapillen. En die besloten dat het niet lekker was. Opvallend is dat cavia's de meeste bittere dingen wel lekker vinden, zoals witlof en andijvie, maar dat niet iedere cavia een zoet appeltje lekker vindt. Het blijkt dat sommige cavia's zoete dingen gewoon niet lekker vinden. En, net zoals de mens, heeft iedere cavia zijn voor- en afkeuren voor bepaalde soorten voedsel.



De stem

Kan jij ook zo goed vaststellen hoe je cavia zich voelt? Je hóórt gewoon wat zijn stemming is! Dat komt omdat cavia's in vergelijking met veel andere knaagdieren veel meer verschillende soorten geluiden kunnen maken - en dus ook kunnen horen! Ze kunnen heel genuanceerd aangeven hoe ze zich voelen door hun stem te gebruiken. Andere knaagdieren hebben veel minder verschillende geluiden. Een muis kan niet veel meer dan piepen, maar aan een cavia hoor je precies hoe hij zich voelt. (En als je niets hoort, ligt hij vast te slapen!)