Je cavia is onwijs lief en hoe hij eruit ziet of wat zijn ras is, maakt natuurlijk niets uit. Maar misschien wil je toch wel iets weten over rassen. Je kunt ook direct naar het rassenoverzicht gaan waar je een overzicht vindt van alle caviarassen.

Wat is een ras?
Wie bepaalt wat een ras is?
Waar staat aan welke eisen een showcavia moet voldoen?
Welke caviarassen zijn er?
Wat is het verschil tussen een ras, kleurslag en tekening?
Verschillende benamingen



Wat is een ras?

Om te weten wat een ras is, dien je eerst te weten wat een soort is.

Wat is een 'soort'?
Een 'soort' is een groep individuen met een bepaalde erfelijke eigenschap. Twee verschillende soorten kunnen niet met elkaar paren. Een olifant is een soort. Een cavia is ook een soort. Een olifant en een cavia kunnen niet paren; dat is niet alleen omdat ze in grootte erg verschillen maar ook omdat hun genen niet overeenkomen. Ook dieren die meer de grootte van een cavia hebben maar die genetisch verschillen van een cavia, kunnen niet met cavia's paren. Een konijn of een rat, ongeveer de grootte van een cavia, zijn andere soorten dan de cavia. Ze zouden kunnen paren, maar daar komt dan niets uit omdat ze genetisch van elkaar verschillen.

Een soort is dan ook een groep individuen die een bepaalde erfelijke eigenschap delen die hen uniek maakt. Cavia's hebben andere erfelijke eigenschappen dan konijnen en ze kunnen niet met elkaar paren; dat maakt ze tot verschillende soorten.

Wat is een 'ras'?
Een 'ras' is ook een groep individuen met een bepaalde erfelijke eigenschap. Het verschil met een soort is dat twee soorten zich niet kunnen voortplanten, maar twee rassen wel.
Daar waar een konijn en een cavia tot twee verschillende soorten behoren en zich niet kunnen voortplanten, kunnen twee verschillende caviarassen dat wel. Het caviaras Sheltie en het caviaras US Teddy kunnen zich onderling voortplanten, ook al zijn het twee verschillende rassen.

Een soort is niet door toedoen van de mensen ontstaan, een ras wel. Daar waar de mens geen olifantenras geproduceerd heeft, heeft hij wel het caviaras Sheltie laten ontstaan door selectieve fok.

Een ras is kunstmatig en door de mens gecreërd
Een ras is dus een kunstmatige afbakening. Een Sheltie en een US Teddy kunnen samen paren en zo voor nageslacht zorgen. De mens echter heeft bepaald dat dat niet 'mag' omdat de rassen zo zuiver mogelijk moeten worden gehouden. En als je een Sheltie met een US Teddy kruist, vermengen hun genenpakketjes zich. Hun nageslacht is dan geen Sheltie meer en ook geen US Teddy, maar een zogenaamde hybride. Een hybride is dus een dier (of plant, want ook daar geldt dat) dat ouders heeft die ieder een verschillend ras zijn.
Als een olifant en een cavia zouden kunnen paren, zou hun nageslacht ook hybride zijn; geen olifant en geen cavia maar iets daartussenin. Een ander woord voor hybride is 'bastaard'.

Wat is raszuiver?
Als mensen met dieren fokken om één of een paar bepaalde erfelijke eigenschappen, dan creëren zij een ras met een bepaalde erfelijke eigenschap. In de bloemenkwekerij worden er ondermeer rode, gele en witte rozen gekweekt. Dat zijn allemaal rozenrassen, gekweekt op één erfelijke eigenschap, namelijk kleur.
Alle 'nakomelingen' van die rozen, hebben de kleur die hun 'ouders' ook hebben. Op het moment dat je zeker weet dat al het nageslacht van een rode roos alleen maar rood is, is dat ras zuiver.
Hetzelfde gaat op voor cavia's; je kan cavia's op kleur fokken (wit, rood, zwart) of op een bepaalde haarstructuur (steil, krullend) of haarlengte (kort, lang).
Op het moment dat je zeker weet dat uit een bepaalde verparing alléén maar cavia's komen die rood zijn (of met steil haar of met kort haar), dan heb je te maken met raszuivere ouders die voor raszuiver nageslacht zorgen.

Raszuiver houdt dus in dat een bepaalde erfelijke eigenschap altijd wordt doorgegeven en dat het nageslacht die erfelijke eigenschap ook heeft.

top



Wie bepaalt wat een ras is?

Dat doet de mens. Het maakt de cavia niets uit of hij rood of zwart is, lang haar of kort haar heeft. Het enige wat de cavia uitmaakt, is of hij kan eten, paren en of hij veilig is.
De mens heeft bepaald dat de ene kenmerk wel tot een ras behoort en de ander niet. En dat is eigenlijk complete willekeur. Eén van de eisen waaraan een showcavia moet voldoen, is de zogenaamde Romeinse neus. Dat is een stompe neus. Veel cavia's hebben echter een zogenaamde 'rattenneus'; een heel spits neusje. Die zullen dus nooit een show winnen.
Dat een showcavia een stompe neus moet hebben, is omdat de mens dat mooi vindt. Of eigenlijk: de mensen die de eisen hebben bedacht voor showcavia's, vonden dat mooi. Als zij een spitse neus juist mooi hadden gevonden, was dàt in de eisen opgenomen.

Een stompe of spitse neus maakt de cavia niet uit. Zolang hij er mee kan ruiken, vindt hij het wel best.  Maar, afhankelijk van zijn neus (en andere kenmerken) is hij wel of geen showcavia.

top


Waar staat aan welke eisen een showcavia moet voldoen?

Dat staat in de Standaard voor cavia's (officiële naam: Cavia- en kleine knaagdierstandaard.) Dat is een boek dat uitgegeven is door de K.L.N. (Kleindier Liefhebbers Nederland).
Tot 1 januari 2009 deed de N.K.B. dat (Nederlandse Konijnenfokkers Bond), maar per 1 januari 2009 is de N.K.B. gefuseerd met de N.H.D.B. (Nederlandse Bond van Hoenders-, Dwerghoenders, Sier- en Watervogelhouders) tot de K.L.N.; Kleindier Liefhebbers Nederland.

In de Standaard stonden voorheen de eisen waaraan zowel konijnen, cavia's, ratten, muizen, gerbils en hamsters moeten voldoen maar dit is gesplitst in een Standaard voor konijnen en in een Standaard voor cavia's en overige knaagdieren.
In de Standaard staat dus vermeld waaraan cavia's moeten voldoen als je met ze naar shows wilt en prijzen wilt winnen.
Natuurlijk kan je ook 'gewoon' met een bepaalde diersoort fokken zonder rekening te houden met de Standaard. Dan fok je op karakter, of misschien zomaar. Dat laatste is overigens niet aan te bevelen, want lukraak cavia's bij elkaar zetten, is geen goed idee. Je moet altijd rekening houden met leeftijd, conditie en met de cavia's zelf.
Maar als je wilt fokken volgens de Standaard, dan moet je weten aan welke eisen een bepaald caviaras moet voldoen. En als je naar shows wilt om prijzen te winnen, dan moet je zeker volgens de Standaard fokken want voor iedere afwijking van de Standaard krijgt de cavia minder punten.

top



Welke caviarassen zijn er?

Er zijn erkende en niet-erkende caviarassen.
De rassen die erkend zijn:
- Borstelhaar
- Coronet (Sheltie gekruind)
- Langhaar
- Normaalhaar (gladhaar)
- Rex
- Sheltie
- Texel (Tessel)
- US Teddy

Er zijn overigens veel meer rassen (op de pagina Rassenoverzicht) dan deze; er komen nog steeds caviarassen bij en er zijn genoeg cavia's die net iets anders zijn dan alle andere rassen. De kunst is dan natuurlijk (vooropgesteld dat je daar iets mee wilt doen) om van die ene cavia een aparte groep te maken die allemaal die ene erfelijke eigenschap hebben waardoor ze zich onderscheiden van andere rassen.
Dat er nog steeds nieuwe rassen onstaan, komt door twee dingen: de mens gaat door met fokken waardoor nieuwe variëten ontstaan en iedere keer dat cavia's paren, komen hun genenpakketjes bij elkaar en vermengen zich waardoor er iedere keer weer kans is dat een bepaalde eigenschap tot uiting komt in hun nageslacht, zoals een nieuwe kleur of een nieuwe haarstructuur.

top



Wat is het verschil tussen een ras, kleurslag en tekening?

Ras
Een ras is een groep individuen die een bepaalde erfelijke eigenschap hebben die zich daardoor onderscheidt van andere groepen. Bij de cavia's worden de rassen (op de pagina Rassenoverzicht) onderscheiden al naar gelang de haarvariëteit.

Kleur/kleurslag
Een kleurslag is de kleur of kleuren van de vacht. De kleurslagen (op de pagina Rassenoverzicht) kunnen bij één ras of bij meerdere voorkomen. De term 'kleur' wordt gebruikt voor een éénkleur; dus een cavia die één kleur heeft, zoals bijvoorbeeld rood of zwart.

Tekening/uitmonstering
Een tekening (ook wel 'tekeningsbeeld' genoemd) of uitmonstering is als de kleuren op een bepaalde manier verdeeld zijn over de vacht. Tekeningen (op de pagina Rassenoverzicht) en uitmonsteringe (op de pagina Rassenoverzicht) bestaan altijd uit minimaal twee kleuren.
Een aantal kleuren/kleurslagen/tekeningen/uitmonsteringen zijn erkend, andere weer niet. Er komen nog steeds nieuwe bij. Wat bij het ene ras erkend is, hoeft dat niet bij een ander te zijn.
De officiële term (volgens de Standaard) voor de vacht een cavia is beharing.

Bij een normaalhaarcavia (gladhaar) die wit is, is de benaming 'normaalhaar' het ras en de benaming 'wit' is de kleurslag.



Verschillende benamingen

Er zijn voor de verschillende rassen en kleurslagen meerdere namen in omloop. Niet alle namen zijn even bekend of worden evenveel gebruikt. Sommige namen zijn ook 'fout' omdat ze niet in de Standaard voorkomen of omdat ze eigenlijk een ander ras of een andere kleurslag omschrijven maar toch worden gebruikt.