Wat
doet vitamine C precies in het lichaam? We
kunnen alleen in leven blijven als onze cellen voedingsstoffen
kunnen omzetten in andere stoffen. Deze stoffen bestaan
uit moleculen. Er zijn twee soorten, namelijk anorganische
en organische moleculen. Anorganische moleculen zijn
simpel van opbouw en komen alleen in kleine hoeveelheden
voor in het lichaam (uitgezonderd de watermoleculen
die in overstelpende hoeveelheden in het lichaam voorkomen).
Organische moleculen zijn over het algemeen complex
van opbouw en komen in zeer grote aantallen voor in
het lichaam. Een van de belangrijkste organische moleculen
(die ook wel biomoleculen worden genoemd), zijn eiwitten.
Zonder eiwitten geen leven
Eiwit-moleculen zijn opgebouwd uit eenvoudigere
moleculen; de aminozuren. Door aminozuren in verschillende
volgordes te koppelen, kan er een overweldigende hoeveelheid
verschillende eiwitten worden gemaakt. Als er geen eiwit-moleculen
aanwezig zijn, kunnen de cellen geen voedingsstoffen
omzetten in andere stoffen. De eiwit-moleculen spelen
derhalve een sleutelrol in het stofwisselingsproces.
Simpel gezegd zou een lichaam zonder eiwitten niet in
leven kunnen blijven. En een van de dingen die nodig
is om eiwitten te maken, is vitamine C.
Soorten vitamine
C
Er zijn trouwens vier soorten vitamine C: ascorbinezuur
(L-Ascorbinezuur), magnesium ascorbaat, calcium ascorbaat
en ascorbyl palmitaat. Ascorbinezuur is de zure
vorm en te verkrijgen in poedervorm. Het is de goedkoopste
'uitvoering' van vitamine C maar heeft als nadeel dat
het eventueel maagproblemen kan veroorzaken. De twee
ascorbaten zijn niet zuur. Ascorbyl palmitaat is de
in vet oplosbare versie van vitamine C. De meest gebruikte
vorm van vitamine C is het ascorbinezuur. top Waarom heeft
een cavia vitamine C nodig? Eén van de voedingsstoffen
die noodzakelijk is bij het vormen van eiwitten, is
vitamine C. Zonder vitamine C is het niet mogelijk om
het eiwit collageen te maken. Collageen is het hoofdbestandeel
van bindweefsel en het woord geeft precies aan wat het
doet, namelijk het bij elkaar houden of binden van weefsel.
De lijm van ons lichaam Indien je een
wondje hebt, zorg collageen ervoor dat de wond dichtgaat
door het beschadigde weefsel aan elkaar te lijmen. Een
litteken is het resultaat van het lijmwerk van collageen.
Maar collageen zit overal in het lichaam, zoals in bloedvaten,
organen, kraakbeen, gewrichten en de huid. Als er niet
voldoende collageen in het lichaam is, zorgt dat er
voor dat de lijm uit het lichaam verdwijnt en het lichaam
valt dan letterlijk uit elkaar: de wanden van haarvaten
en bloedvaten kunnen niet meer bij elkaar worden gehouden
en deze vallen uit elkaar. Dit heeft tot gevolg dat
er overal in het lichaam bloedingen optreden. Zwellingen
van het tandvlees, uitvallen van tanden, wonden die
niet genezen, littekens die openscheuren en haarverlies
zijn allemaal symptomen van scheurbuik. Indien het niet
behandeld wordt, is de dood het gevolg.
Belangrijk
voor het hele lichaam Omdat collageen ook van groot belang
is tijdens de groei, kan een cavia zonder vitamine C
niet gezond opgroeien. Botten, tanden, pezen, organen,
huid en geslachtsorganen kunnen niet gezond worden en
blijven zonder vitamine C. Voorts is vitamine C
belangrijk voor het afweersysteem: bij voldoende vitamine
C wordt de cavia minder snel ziek, en als hij ziek wordt,
wordt hij sneller beter omdat zijn afweer hoger is.
En met een hoge afweer is er minder kans op allergieën, virusziektes, infecties en andere ziektes.
Verder is vitamine C van belang bij de aanmaak van adrenaline,
diverse hormonen en speelt het een grote rol bij de
opname van ijzer en calcium. Een zeer belangrijke
taak van vitamine C is het lichaam beschermen tegen
vrij racidalen. Vitamine C is dan ook de belangrijkste
anti-oxidant. top Waarom kan een
cavia zelf geen vitamine C aanmaken? Vitamine C moet aan de cavia worden
gegeven omdat de cavia zelf geen vitamine C kan aanmaken.
Ieder dier kan zelf vitamine C aanmaken uit glucose,
behalve de mens, de cavia, apen, een aantal vogels en
een fruitetende vleermuis uit Afrika. Glucose is
een monosacharide, oftewel een enkel suikermolecuul.
Glucose wordt ook wel dextrose of druivensuiker genoemd.
Het kan door de celwanden heen om deze van brandstof
te voorzien. Om vitamine C uit glucose te kunnen
maken, zijn er vier essentiele enzymen nodig, waarvan
één het L-gulonolactone oxidase enzym
is. De mens en de cavia hebben drie van de vier essentiele
enzymen; het vierde enzym ontbreekt echter.
top Welke klachten kunnen optreden op als de
cavia niet voldoende vitamine C krijgt? verkeerde stand van kiezen en snijtanden
te zachte kiezen en snijtanden uitvallen van snijtanden
infectie aan tandvlees bloedend tandvlees
korstjes aan de lippen uitvallende haren
krom gegroeide ruggegraat dikke, stijve en gezwollen gewrichten
te zachte botten
geen of slechte genezing van wonden
onderhuidse en inwendige bloedingen
bloedingen in de spieren spierzwakte
diarree bloedarmoede
apathie anorexia sterke vermagering
verlamming verminderde weerstand: sneller ziek
Klachten
bij zwangerschap en jonkies: verminderde vruchtbaarheid
onvruchtbaar niet goed groeien van ongeboren babies
zwangerschapsvergiftiging
spontane abortus sterven van pasgeboren babies te kleine jonkies
top Hoeveel vitamine C moet de cavia hebben? De vastgestelde
standaard is tussen de 10 en 20 mg per kilogram lichaamsgewicht
per dag. Een cavia van precies één kilo
heeft dus tussen de 10 en 20 mg vitamine C per dag nodig.
Dit geldt voor een gezonde, volgroeide cavia.
Regelmatig
eten van vitamine C is essentieel Het lichaam heeft geen grote opslagplaats
voor vitamine C. Dat houdt in dat er een regelmatige
toevoer moet zijn. Het beste is dan ook om een apart
bakje met vitamine C korrels neer te zetten zodat de
cavia er van kan eten wanneer hij wil.
Wanneer is
meer vitamine C nodig? Men heeft vastgesteld dat dieren die
wel zelf vitamine C aan kunnen maken, onder bepaalde
omstandigheden meer vitamine C aanmaken. Derhalve heeft
een cavia in diezelfde omstandigheden meer vitamine
C nodig. Jonkies, opgroeiende, zwangere, zieke en
herstellende cavia's hebben minimaal de dubbele hoeveelheid
nodig. Maar ook andere factoren kunnen er toe bijdragen
dat een cavia meer behoefte aan vitamine C heeft, zoals
stress. Stress is namelijk een belasting voor het lichaam;
eentje die veel vitamine C verbruikt. Geneesmiddelen,
waaronder anti-biotica en pijnstillers, breken vitamine
C af. Indien de cavia geneesmiddelen krijgt of geopereerd
moet worden of geopereerd is, heeft hij ook extra vitamine
C nodig. Indien er gerookt wordt in de kamer waar de
kooi van de cavia staat, heeft hij ook vitamine C nodig,
want tabaksrook breekt vitamine C af (misschien ook
een idee voor de roker? ;-) ). Verder breekt geraffineerde
suiker vitamine C af, dus je moet nooit suiker of een
produkt waar suiker in zit aan je cavia geven. En als
je in een gebied woont waar er gifstoffen in de lucht
kunnen zitten (stad of industriegebied), dien je ook
extra vitamine C aan je cavia te geven omdat gifstoffen
eveneens vitamine C afbreken. top In welke voeding zit vitamine C? Vitamine C
zit in al het groenvoer, dus in gras, in kruiden, in
groenten, en in al het fruit (ook in moedermelk en in
rauw vlees). Omdat vitamine C in alle soorten groenten
en fruit zit, zou je je af kunnen vragen waarom je,
als je je cavia groente en fruit geeft, hem alsnog vitamine
C moet geven. Als je cavia's helemaal gezond zijn en
geen behoefte hebben aan extra vitamine C, hoef je ze dan
ook geen extra vitamine C te geven. In gras zit
veel vitamine C, vooral in vers gras, dus als je je
cavia's ieder dag gras geeft en daarnaast nog ander
groenten en/of kruiden, dan krijgen ze genoeg vitamine
C binnen.
Maar het kan zijn dat een cavia een verminderde
weerstand heeft, dat hij ziek is, dat hij herstellende
is of dat het aanbod van groente en fruit niet geweldig
is - en dan is het verstandig om extra vitamine C te
geven.
De kwaliteit van groente en fruit
De kwaliteit van groente en fruit varieert afhankelijk
van een aantal dingen. Bepaalde omstandigheden kunnen
ervoor zorgen dat er minder vitamine C in groente of
fruit zit.
1) Rijpingsproces In het begin van
het groeiproces zit er minder vitamine C in. Naarmate
plant groeit of de vrucht rijpt, komt er meer vitamine
C in. Het vitamine C gehalte is het hoogst als de groente
volgroeid is of als de vrucht rijp is. Daarna loop het
gehalte terug. 2) Opslagtijd Als groente of fruit lang opgeslagen
is geweest (bijvoorbeeld bij de groothandel) of als
het lang in de winkel ligt, loopt het vitamine C gehalte
terug omdat vitamine C langzaam verdwijnt onder invloed
van licht. Als het op een donkere plaats is opgeslagen,
kan het alsnog vitamine C verliezen omdat vitamine C
reageert op de zuurstof in de lucht en er zo vitamine
C verdwijnt. Ook groente en fruit die op een warme
plaats liggen, verliezen vitamine C. De beste plek om
fruit en groente op te slaan om te zorgen dat er zo
min mogelijk vitamine C verloren gaat, is daarom een
koele en donkere plek. 3) Natuurlijke variatie In bepaalde jaargetijden
zit er minder vitamine C in groente en fruit dan in
andere jaargetijden. In de lente en zomer zit er meer
in dan in de herfst en winter. Afgezien daarvan kan
je ook in de lente of zomer groente en fruit aan je
cavia geven die niet van voldoende kwaliteit is. Ieder
seizoen heeft zijn eigen groenten en fruitsoorten en
die soorten groeien optimaal in het seizoen waarin ze
van nature groeien, maar ze groeien minder goed in andere
seizoenen. Zo zullen aardbeien in de winter niet zo
lekker smaken. Dat komt omdat het niet het seizoen is
voor aardbeien. Aardbeien groeien in de zomer en in
de herfst, niet in de winter. Dat je ze toch kan kopen
in de winter komt omdat ze uit kassen komen. Net
zo zal een boerenkool in de zomer niet zo lekker smaken
omdat boerenkool een echte wintergroente is. Als je
derhalve groente of fruit koopt dat niet uit het seizoen
is, is de kwaliteit minder en zitten er minder vitamines
in. De voedingswaarde is dan gewoon minder.
4) Verpakking Ook als groente of fruit
verpakt is, zal het vitamine C verliezen omdat er zuurstof
ingesloten is in de verpakking toen het werd verpakt.
Er kunnen ook minieme gaatjes inzitten waardoor lucht
binnen kan dringen en de in de lucht aanwezige zuurstof
zal reageren met de vitamine C in het voedsel.
5) Gesneden Als groente of fruit
gesneden wordt, komt er zuurstof bij en deze reageert
met de vitamine C woardoor het vitamine C gehalte minder
wordt. top Wat is de beste vitamine C? Vitamine C korrels Een goed caviavoer
met vitamine C is Super CC van Hope Farms, maar ook
andere caviahardvoeren met vitamine C zijn goed. Let
er wel altijd op dat er ook inderdaad vitamine C in
het hardvoer zit. Vitamine C tabletjes
Toen
er nog geen speciale vitamine C korrels voor cavia's
waren, kregen mijn cavia's de vitamine C-tabletjes van
Röter. Maar sommige cavia's vinden dat niet lekker.
Bovendien moet je dan altijd, dag in, dag uit, iedere
cavia een tabletje geven. Dat kan je tegen gaan staan,
zeker als je daarvoor alle cavia's er één
voor één uit moet halen en zeker als de
cavia's helemaal geen tabletje willen. Dan kan je beter
voor hardvoer met vitamine C kiezen. Bovendien zit er
nu suiker in de tabletjes van Röter en suiker is
erg slecht. Als je cavia's het lekker vinden en
het uit zichzelf opeten, kan je rustig tabletjes geven.
Die kunnen van ieder merk zijn, zolang er alleen vitamine
C in zit - en geen suiker natuurlijk.
Vitamine C druppels/poeder
in het water
Er zijn vitamine C druppels of poeder die je in
water op kan lossen en zo aan de cavia geven. Omdat
in het meeste water chloor zit, en chloor vitamine C
afbreekt, wordt de vitamine C snel afgebroken. Om dit
probleem te verhelpen, zou je het water moeten koken
of water moeten kopen zonder chloor. Maar dan nog verliest
vitamine C binnen een dag 50% van de werking door inwerking
van licht. Je kan dit ten dele voorkomen door het water
af te schermen van het licht, maar dan moet je wel een
drinkfles hebben. Als je een drinkbakje gebruikt, gaat
dat niet op. Afgezien daarvan zal een cavia nooit al
het water opdrinken in zijn drinkflesje of drinkbakje
en derhalve krijgt hij te weinig vitamine C naar binnen
als je de hoeveelheid vitamine C afstemt op een vol
flesje of bakje. Daarom zou je de standaard hoeveelheid
moeten verhogen, maar dan nog weet je nooit zeker hoeveel
vitamine C hij naar binnen heeft gekregen want hij zou
dan moeten drinken als de hoeveelheid vitamine C in
het water nog niet is afgenomen. Er mag ook niets van
ijzer in het drinkflesje of drinkbakje zitten omdat
ook ijzer vitamine C afbreekt. Al met al lijkt het toevoegen
van vitamine C aan water een nogal omslachtige manier.
Vitamine C druppels over het
voer
Er zijn ook druppels die je over het voer heen
kan druppelen. Maar cavia's rommelen vaak hun bakjes
om omdat er onderin net een lekker stukje ligt en de
kans is dan groot dat ze de met vitamine C besprenkelde
brokjes niet eten. Afgezien daarvan zwelt het voer op
door de druppels, wat een rotzooi in het voerbakje geeft.
Iedere dag al het voer er uit halen is dan de enige
optie. Slechts een paar brokjes in de bak neerleggen
en deze besprenkelen met de vitamine C druppels is ook
niet echt handig omdat de meeste cavia's geen kledderig
hardvoer eten. top Hoelang kan je vitamine C bewaren?
Het gehalte aan vitamine
C in voeding wordt minder als het warm wordt en als
het blootgesteld wordt aan licht en lucht. Het beste
is dan ook om het op een koele, donkere plaats te bewaren
en het zo min mogelijk bloot te stellen aan lucht. Een
goed afsluitbare bewaarpot is het beste. Hoewel vitamine
C in grote verpakkingen goedkoper is, is het het beste
om een kleine verpakking te kopen als je één
of twee cavia's hebt. Als je meer cavia's hebt of als
je cavia's meer behoefte aan vitamine C hebben, kan
je een grotere verpakking kopen. Het gaat er om dat
alles op is binnen één maand. Na deze
tijd is het vitamine C gehalte teruggelopen tot ongeveer
de helft. top
Moet je apart vitamine C geven of kan je
voer met vitamine C geven?
Het kan beide, en is afhankelijk van wat je wilt.
Er zijn hardvoermengsels voor cavia's waaraan vitamine
C is toegevoegd. Als er voldoende vitamine C in zit,
is dat prima om te geven, maar het probleem is dat je
niet kan zien hoeveel de cavia ervan heeft gegeten omdat
het gemengd voer is. Daarentegen: als je cavia's iedere
dag groenvoer krijgen, dan krijgen ze ook al vitamine
C naar binnen. top
Wat moet ik doen als mijn cavia te weinig
vitamine C krijgt? Onmiddellijk
vitamine C geven! Als het een ernstig vitamine C-tekort
is, dan kan de dierenarts een injectie met vitamine
C geven, maar dan is het al een zeer ernstige kwestie.
top
Is te veel vitamine C slecht? Dat wat het lichaam nodig heeft
aan vitamine C, gebruikt het en dat wat het niet nodig
heeft, scheidt het uit. Het is dus onmogelijk dat je
cavia te veel vitamine C binnenkrijgt, want het overschot
wordt gewoon uitgeplast. Vitamine C wordt namelijk niet
opgeslagen in het lichaam. Als er heel veel vitamine
C in het lichaam is, moeten de nieren wel harder werken
om de vitamine C met de urine het lichaam te laten verlaten.
Het is dus beter om je cavia de juiste hoeveelheid vitamine
C te geven. top
Wordt vitamine C in het lichaam opgeslagen? Nee. Vitamine C is namelijk, net
zoals vitamine B, een wateroplosbaare vitamine; een
vitamine die in water kan worden opgenomen. En die dus
ook weer via het water (want urine bestaat voor het
grootste deel uit water) kan worden afgescheiden.
Van vitaminen die in vet oplosbaar zijn (zoals vitamine
A) kan er wel te veel worden ingenomen omdat die zich
kunnen gaan stapelen (in de vetreserves) in het lichaam.
Maar van vitamine C dus niet. Maar het is natuurlijk
altijd beter om je cavia de juiste hoeveelheid vitamine
C te geven. Niet alleen moet hij de vitamine C die hij
te veel heeft, uitscheiden (via zijn nieren), wat extra
werk is, maar ook is het weggegooid geld als je je cavia
tabletjes geeft die hij gewoon weer uitplast.
top
Overzicht hoeveel vitamine C groente
en fruit bevatten.
Per 100
gram voeding |
Milligram
vitamine C |
Paprika,
rood |
190 |
Paprika,
geel |
183.5 |
Peterselie |
133 |
Witlof |
112 |
Gras (vers
gras) |
106.4 |
Kiwi |
98 |
Broccoli |
93.2 |
Paprika,
groen |
89.3 |
Spruitjes |
85 |
Koolraap |
62 |
Papaya |
61.8 |
Aardbeien |
56.7 |
Sinaasappel |
53.2 |
Citroen |
53 |
Kool, witte |
51 |
Bloemkool |
46.4 |
Kool, chinese |
45 |
Grapefruit |
38.1 |
Kool, savooi |
31 |
Tangerine |
30.8 |
Passievrucht |
30 |
Limon |
29.1 |
Mango |
27.7 |
Meloen, honing |
24.8 |
Zwarte bessen |
21 |
Tomaat |
19.1 |
Spinazie |
17 |
Ananas |
15.4 |
Asperges |
13.2 |
Druiven |
10.8 |
Abrikoos |
10 |
Meloen, water |
9.6 |
Pruimen |
9.3 |
Winterwortel |
9.3 |
Wortels |
9.3 |
Banaan |
9.1 |
Peentjes |
8.4 |
Sla |
8 |
Kersen |
7 |
Selderie |
7 |
Maïs |
6.8 |
Perzik |
6.6 |
Andijvie |
6.5 |
Appel |
5.7 |
Nectarines |
5.4 |
Komkommer |
5.3 |
Bietjes |
4.9 |
Peer |
4.0 |
IJsbergsla |
3.9 |
Blauwe bessen |
1.3 |
|