Waarom wordt de cavia ouder? Waarom worden wij allemáál ouder? En valt er iets te doen om het verouderingsproces te vertragen? Kunnen we langer leven? En zijn er manier om te zorgen dat onze cavia langer leeft?

Wanneer is een cavia oud?

Vanaf welke leeftijd is een cavia oud? Dat hangt van veel factoren af, maar een redelijke indicatie geeft onderstaande tabel.

Dat dit slechts een indicatie is, komt omdat iedere cavia anders is. Een cavia van vijf jaar oud kan net zo speels en aktief zijn als een jonkie, terwijl een cavia van twee jaar zich al als een oudje kan gedragen. Het hangt van veel factoren af hoe oud een cavia er uit ziet en zich gedraagt; met andere woorden: wat zijn werkelijke leeftijd is, ongeacht hoeveel jaren hij al leeft.

top



Wat is veroudering?

Met veroudering bedoelen we het scala aan veranderingen dat optreedt tijdens de volwassenheid en dat er uiteindelijk toe leidt dat een biologisch wezen sterft. Mensen, dieren, planten, maar ook cellen zijn allen biologische wezens.

top



Hoe ontstaat veroudering?

Er zijn een aantal dingen die veroudering veroorzaken.

 Mutaties van het DNA

Het DNA is het erfelijkheidsmateriaal, de genetische code. Het DNA bepaalt de kleur van ons haar, van onze ogen, van onze lengte en van al die andere kenmerken die maken dat we eruit zien zoals we eruit zien. Bij cavia's is het niet anders; het DNA bepaalt welke kleur vacht en ogen hij heeft, wat voor structuur vacht hij heeft, of hij kruinen heeft of niet, of hij donkere nagels heeft of witte et cetera. Maar het DNA bepaalt ook andere alle dingen die we niet van de buitenkant kunnen zien; hoe organen, spieren en botten zijn opgebouwd.
De blauwdruk van alles dat bepaalt dat hij een cavia is en hoe hij er uit zal zien, is vastgelegd in de eicel van zijn moeder en de zaadcel van zijn vader. Als die samenkomen, ontstaat er één cel. In deze cel is de blauwdruk aanwezig en aan de hand hiervan wordt de cavia 'opgebouwd' doordat die ene cel zich deelt in twee. Die twee cellen delen zich in vier, die in acht enzovoorts, tot de cavia 'klaar' is om geboren te worden.
Maar ook na de geboorte gaan de cellen door met zich te delen. De cavia groeit en daar zijn nieuwe cellen voor nodig. Maar ook als de cavia volwassen is, worden er steeds nieuwe cellen aangemaakt. Cellen hebben namelijk een beperkte levensduur en er dienen steeds nieuwe cellen aangemaakt te worden om het lichaam in stand te houden.
Een nieuwe cel ontstaat omdat het gevormd wordt aan de hand van het DNA. Iedere cel bevat namelijk de complete genetische code. Maar als een nieuwe cel wordt gevormd, kan het zijn dat er een mutatie optreedt. Een mutatie is een willekeurige verandering in het DNA. Deze kunnen optreden door invloeden van buitenaf, maar ze kunnen ook spontaan ontstaan en dat kan je vergelijken met het maken van een kopie van een kopie van een kopie van een kopie... enzovoorts. Als je maar vaak genoeg kopiën maakt van kopiën die op hun beurt ook weer kopiën van kopiën zijn, treden er uiteindelijk veranderingen op.
En deze veranderingen in cellen kunnen er voor zorgen dat bepaalde lichaamsfuncties minder goed verlopen - en dat draagt bij aan het scala aan veranderingen dat optreedt tijdens de volwassenheid en dat er uiteindelijk toe leidt dat een biologisch wezen sterft.


 Vrije radicalen

We blijven in leven doordat onze cellen met behulp van zuurstof voedingsstoffen (die we via het voedsel naar binnen krijgen) verbranden. Hierdoor komt energie vrij die nodig is om de processen in het lichaam op gang te houden (zoals de ademhaling, het kloppen van het hart, maar ook om te lopen, kijken et cetera).
Iedere cel heeft een 'verbrandingsoven' waar de voedingsstoffen worden verbrand. Als je een broodje kaas eet, komen die stoffen terecht in de mitochondria van de cellen, oftewel in de verbrandingsovens van de cellen.
Net zoals een echte oven heeft de mitochondria twee dingen nodig: iets om te verbranden en iets waarmee het verbrand kan worden. Datgene wat verbrandt wordt zijn de voedingsstoffen (het broodje kaas) en datgene waarmee het verbrand wordt, is zuurstof.
Maar net zoals in een gewone oven, ontsnappen er tijdens het proces stoffen. Net zoals bij een echt vuur; daar heb je rook en andere stoffen die vrijkomen als er iets verbrand wordt.
De stoffen die vrijkomen tijdens het  proces in de mitochondria, zijn vrije radicalen.
En een vrije radicaal heeft een probleem: het is instabiel. Een stabiele verbinding heeft een kern waaromheen een gelijk aantal elektronen in paren draaien (deze kern + elektronen is een molecuul). Je kan je de elektronen voorstellen als handjes: ieder elektron heeft één handje en houdt daarmee het handje van een andere elektron vast.
Een vrije radicaal heeft echter geen gelijk aantal elektronen. Hij heeft er één te weinig. Rondom de kern draait derhalve een elektron dat nog een 'handje' over heeft. Die situatie is instabiel en dat vind de vrije radicaal zo onplezierig dat hij op zoek gaat naar een handje om vast te pakken zodat hij weer stabiel is.
Hij kan dit doen door een elektron te stelen bij een ander molecuul. Nu heeft de vrije radicaal weer een gelijk aantal elektronen die elkaar allemaal bij hun handje vasthouden; ergo: de vrije radicaal is stabiel.
Maar het molecuul waarvan hij het elektron gestolen heeft, mist nu een elektron en is op zijn beurt instabiel en gaat op zoek naar een 'handje' om vast te pakken. Dit veroorzaakt een kettingreactie aan zoektochten naar 'handjes'.
Vrije radicalen richten schade aan omdat ze ervoor zorgen dat vetten oxideren (ranzig worden) en omdat ze eiwitten of aminozuren aan elkaar koppelen (aminozuren zijn de kleinste deeltje van een eiwit en een eiwit is een lange keten van aan elkaar gekoppelde aminozuren.) Verder beschadigen vrije radicalen de celmembranen (een celmembraan houdt de inhoud van een cel bij elkaar) en voorts beschadigen vrije radicalen het DNA.


 Beperkte deling van cellen

Ieder wezen, ook als het volwassen is, is (mede) afhankelijk van celdeling om in leven te blijven. Omdat cellen een beperkte levensduur hebben en na die tijd sterven, moeten er nieuwe cellen gemaakt worden. De vorming van nieuwe cellen kan echter niet oneindig door blijven gaan, in ieder geval niet bij zoogdieren. Na een x-aantal delingen, stopt de cel met delen. Hij 'weigert' simpelweg om nog iets te doen. Deze cel die weigert om zich nogmaals te delen, is een cel die het resultaat is van de deling van de cel vóór hem. Hij is ontstaan omdat zijn 'vader' zich deelde. En de vader is ontstaan omdat de 'grootvader' zich gedeeld heeft. En de grootvader is het resultaat van de deling van de cel vóór hem. En die weer van degene voor hem... enzovoorts. Maar, hoe vaak een cel zich ook kan delen, er komt een tijd dat dat niet meer kan.
Als de cel zich niet meer kan delen, sterft hij niet, maar blijft gewoon in leven. Maar het proces van celdeling is gestopt en het resultaat is dat de cel veroudert en dat er geen vervanging meer is.


 Slijtage

Alles wat gebruikt wordt, slijt. Machines, kleding, meubilair... en levende wezens. Hoewel bepaalde cellen zich (beperkt) kunnen delen en zo zorg kunnen dragen voor vernieuwing van bepaalde 'onderdelen' van het lichaam, geldt dat niet voor alle cellen. Er zijn cellen die gedurende de zwangerschap zijn gemaakt en zich daarna nooit meer delen, noch vervangen worden door nieuw gemaakte cellen, zoals de gewrichten, de hersenen en het hart.
En naarmate het langer gebruikt wordt, slijt het meer.


 Verminderde weerstand

Hoeveel weerstand een lichaam heeft, is afhankelijk van hoe goed het immuunsysteem werkt.
Het immuunsysteem controleert het lichaam op de aanwezigheid van lichaamsvreemde stoffen en indien deze gevonden worden, worden er anti-stoffen gemaakt. Je kan het vergelijken met soldaten die de wacht lopen en die, als ze een vijand zien, alarm slaan.
Sommige bacteriën en virussen dringen zo snel het lichaam binnen, dat de 'soldaten' ze niet zien voor het te laat is. Dan worden er T-lymfocyten door het lichaam ingeschakeld om de indringers onschadelijk te maken. T-lymfocyten zijn witte bloedcellen die in het beenmerg worden aangemaakt. Ze maken geen anti-stoffen, maar hebben een special eiwit, de T-celreceptor, die vreemde stoffen kan herkennen. Die T-celreceptor 'onthoudt' hoe de indringer met wie hij in aanraking is geweest, er uit ziet, zodat bij een volgende keer de indringer herkent wordt en er direct aktie kan worden ondernomen.
Een T-celreceptor kan echter maar het 'profiel' van één indringer onthouden. Hij kan er geen twee herkennen. Dus voor iedere nieuwe vijand, worden er nieuwe T-lymfocyten ingezet die de rest van hun leven maar één vijand kunnen herkennen. Zowel van anti-stoffen als van T-lymfocyten zijn er heel veel verschillende soorten. En dat moet ook, omdat er ook zoveel lichaamsvreemde stoffen, bacteriën en virussen zijn.
Maar een lichaam heeft maar een beperkt aantal maagdelijke T-lymfocyten; dat zijn T-lymfocyten waarvan de T-celreceptor nog niet is ingezet om een vijand te herkennen en te onthouden. De conclusie is dan ook dat, wanneer de voorraad T-lymfocyten op zijn, er geen nieuwe vijanden herkend kunnen worden en er dus ook geen aktie kan worden ondernomen.
Dat is de veroudering van het immuunsysteem en daardoor wordt de weerstand minder.


 Hormonen

Hormonen reguleren niet alleen de rijping van de geslachtsorganen, maar zijn ook verantwoordelijk voor vele andere functies in het lichaam, zoals de stofwisseling, de groei en het bioritme. Hormonen worden niet alleen door de geslachtsdelen aangemaakt, maar ook door diverse andere klieren in het lichaam, zoals de schildklier, de bijnieren en de pijnappelklier.
Als geslachtshormonen worden aangemaakt in grotere aantallen dan voorheen, komt het lichaam in de puberteit. De puberteit is de overgang van kind naar volwassene, of, in het geval van de cavia, van jonkie naar volwassen cavia. De puberteit is het duidelijkst merkbaar bij de beertjes, maar ook zeugjes komen in de puberteit. De puberteit wordt ook gekenmerkt door de rijping van de geslachtsorganen en het functioneren hiervan.
Na de geslachtsrijpe periode worden er weer minder geslachtshormonen aangemaakt en is de periode van de voortplanting voorbij. Het resultaat hiervan is dat weefsels die tijdens de puberteit zijn ontwikkeld, langzaam in omvang en kracht afnemen.

top



Kan je het verouderingsproces vertragen?

Om die vraag te beantwoorden, dien je eerst te weten waardoor een lichaam veroudert. Een aantal oorzaken staan onder Hoe ontstaat veroudering? maar dat zijn interne oorzaken, dus dingen die in het lichaam plaatsvinden.
Die processen kunnen echter beïnvloed worden door invloeden van buitenaf, waaronder
- te veel zonlicht (ultraviolette straling)
- röntgenfoto’s
- bestraling
- bestrijdingsmiddelen
- kunstmest
- luchtverontreiniging
- uitlaatgassen
- smog
- sigarettenrook
- schoonmaakmiddelen
- alcohol
- stress
- geneesmiddelen
- onvolwaardig voedsel

Zonder zonlicht kan niets groeien, maar te veel zonlicht kan schadelijk zijn. Zo is ook af en toe stress, of af en toe vet eten niet direct schadelijk, maar als het een constante situatie is, of als er iedere dag te veel onvolwaardig voedsel wordt gegeten, kan dit wel invloed uitoefenen.
Alle lichaamsvreemde stoffen, of die nu worden ingeademd, via het voedsel het lichaam binnenkomen of via straling het lichaam binnendringen, moeten door het lichaam worden verwerkt en/of afgescheiden. Van röntgenstraling is bekend dat het het DNA kan veranderen: er kunnen mutaties ontstaan. Ook vrije radicalen kunnen het DNA beschadigen waardoor er mutaties optreden. Op deze manier kan kanker ontstaan. Kankercellen zijn niet gebonden aan de beperkte deling die andere cellen wel op een bepaald moment verhinderd zich te delen; kankercellen vermenigvuldigen zich niet alleen ongecontroleerd, maar ook onbeperkt.


Veroudering vertragen?

Een lichaam veroudert door mutaties van het DNA, door slijtage, door een voorgeprogrammeerde beperkte deling van de cellen, door een verminderde weerstand, door een veranderende werking van hormonen en door de invloed van vrije radicalen. En alle (lichaamsvreemde)stoffen die er voor zorgen dat mutaties in het DNA optreden of die voor vrije radicalen zorgen, kunnen de verouderingsprocessen doen versnellen.
Door ervoor te zorgen dat er zo min mogelijk invloeden van buitenaf optreden die het proces van veroudering beïnvloeden, kan dit proces wellicht vertraagd worden. En uiteindelijk komt dat neer op gezond leven, want gezonde mensen leven nu eenmaal langer. En dit alles is uiteraard ook van toepassing op de cavia.

top



Anti-oxidanten

Onder Vrije radicalen kan je lezen wat dat zijn.
De kettingreactie die optreedt als er instabiele moleculen oftewel vrije radicalen in het lichaam aanwezig zijn, kan gestopt worden als er een molecuul is die een elektron (een handje) over heeft. En dit soort moleculen noemt men een vrije radicalen vanger of een anti-oxidant.
Anti-oxidanten zijn onder andere: vitamine C, vitamine E, selenium, bètacaroteen, groene thee, mariadistel (silymarin), ginkgo biloba, glutathion en liponzuur.

Let op! Niet alle vrije radicalen zijn slecht voor de gezondheid. Ze spelen een rol bij het doden van bacteriën, bij het reguleren van bepaalde celfuncties en bij de handhaving van de bloeddruk. Je zou kunnen zeggen dat niet vrije radicalen slecht zijn, maar te véél vrije radicalen.

top



Factoren die een rol spelen bij de gezondheid van de cavia

De ene cavia is gezonder dan de andere. De ene is vatbaarder voor ziektes en ouderdomskwaaltjes dan de andere. Hoe komt dat? Hierboven staat beschreven welke factoren van invloed zijn op het verouderen van een lichaam; dit geldt voor vrijwel alle zoogdieren. Met betrekking tot de cavia zijn er een aantal specifieke factoren die van invloed zijn op zijn gezondheid - en dus ook op zijn verouderen, het vatbaarder zijn voor ziektes, en de ouderdom die hij dientengevolge kan bereiken.


 De ouders van de cavia
 De vader van de cavia
 De moeder van de cavia
 De geboorte van de cavia
 De jeugd van de cavia
 Het voedsel
 De kooi
 De omgeving
 Beweging
 Oplettende verzorger
 Sociale factoren
 Stressvolle factoren
 Vrije radicalen


De ouders van de cavia

Hebben de ouders een goede start en een goed leven gehad? Met andere woorden: komen zij uit een goed nest, hebben zij het juiste voedsel gekregen en de juiste leefomstandigheden? Als dat zo is, dan waren de ouders van de cavia gezonde cavia's en zullen zij voor gezond nageslacht gezorgd hebben.
Als daarentegen de ouders van de cavia een slechte start hebben gehad doordat zij het resultaat waren van inteelt of doorfok, als zij slecht voedsel hebben gekregen, in een te klein hok zaten, geen lichaamsbeweging kregen, al op jonge leeftijd nageslacht kregen en in een stressvolle omgeving moesten wonen, dan zijn de ouders van de cavia niet het ideale ouderpaar – en dat werkt door in hun nageslacht.

top



De vader van de cavia

De vader van de cavia draagt slechts één spermazaadje bij om de cavia te doen ontstaan, maar die ene spermacel is wel degelijk van belang. Uiteindelijk geeft hij zijn genen door; de blauwdruk die er ten dele voor zorgt hoe de cavia er later uit komt te zien. Deze blauwdruk bepaalt ook of de cavia later (meer kans op) aangeboren afwijkingen heeft en of bepaalde ziektes makkelijker kunnen toeslaan dankzij deze erfelijke factoren. Als de vader het resultaat is van zorgvuldig fokken, zal hij genen doorgeven die géén erfelijke afwijkingen bevat; zijn kinderen zullen derhalve in ieder geval gezond ter wereld komen (bevallingsproblemen buiten beschouwing gelaten). Als de vader dan ook nog altijd goede voeding heeft gehad, een goede huisvesting en leefomgeving en voldoende heeft kunnen bewegen, dan zal zijn zaad ook gezond zijn. Uiteindelijk worden spermacellen regelmatig aangemaakt en als de vader in tiptop conditie is als juist dàt zaadcelletje wordt gemaakt waarmee de cavia wordt gemaakt, dan zal die zaadcel óók gezond zijn.

top


De moeder van de cavia

De moeder van de cavia draagt hem gedurende ongeveer 65 dagen voor hij ter wereld komt. Wat de moeder in de periode van haar zwangerschap te eten krijgt, is daarom heel belangrijk, want met dat voedsel wordt haar nageslacht gevoed en alleen als de moeder gezond voedsel krijgt, kan haar nageslacht dat ook zijn.
Wat voor de vader geldt, geldt ook voor de moeder van de cavia: als ze het resultaat is van zorgvuldig fokken en altijd een goed leven heeft gehad, zal zij gezond zijn en is de kans het grootst dat haar kinderen ook gezond zijn.
Zeugjes mogen hun eerste nest hebben tussen de vijf en de tien maanden. Als de moeder daarvoor haar eerste nest kreeg, is zij nog niet voldoende groot en sterk om een nest te krijgen. Wordt de moeder na tien maanden zwanger, dan is de kans op complicaties bij de geboorte groter. Zeugjes mogen nooit meer dan twee nestjes per jaar krijgen. Als de moeder vaker in verwachting is, gaat dit niet alleen ten koste van haar eigen gezondheid, maar ook ten koste van de gezondheid van haar jongen.

top



De geboorte van de cavia

Als de cavia zonder problemen geboren wordt, heeft hij een goede start gehad. Zijn er daarentegen complicaties bij de geboorte (zowel bij de moeder als bij de cavia zelf), dan is de kans groter dat dat zijn weerslag heeft op zijn gezondheid. Komt de cavia ter wereld in een schone, speciaal voor de moeder ingerichte kooi, in een rustige, plezierige omgeving waar hij zich direct op zijn gemak kan voelen, dan zal dat een positieve invloed hebben op het verdere verloop van zijn leven. Komt hij daarentegen ter wereld in een kooi die vies is en te klein voor het aantal cavia’s dat er in zit, dan is hij direct gestresst. Lopen er zowel ongecastreerde beren als zeugjes rond, dan is de chaos compleet: de beren zullen de zeugjes willen dekken (direct na de geboorte is een zeugje weer bronstig) en in de algehele opwinding van het hofmaken en de paring heeft de pasgeborene weinig reden om zijn geboorte te vieren – als hij die eerste paar uur al overleeft, want pasgeborenen worden makkelijk vertrapt door volwassen beren die de zeugjes achterna rennen.

top


De jeugd van de cavia

Een cavia wiens jeugd plezierig en fijn is, en die rustig bij zijn moeder kan blijven tot hij groot en sterk genoeg is, en die altijd de beschikking heeft over een gevarieerd menu, zal een gezonde cavia zijn. Als hij voldoende in aanraking komt met mensen (die hem aaien, knuffelen, oppakken, op schoot nemen), dan zal hij gesocialiseerd zijn, oftewel: gewend zijn aan mensen.
Cavia's zogen tot ze ongeveer vier weken oud zijn. Voor die leeftijd kunnen ze ook al vast voedsel eten, maar de moedermelk geeft hen waardevolle stoffen die ze nodig hebben voor onder andere hun immuunsysteem en weerstandsvermogen. Als deze eerste weken van de cavia goed verlopen, heeft hij een goede basis gehad. Ontbreekt één van deze basisbehoeften, dan is de start niet al te best geweest en zal zich dat later uiten op het een of andere vlak (te klein voor zijn leeftijd, bang voor mensen, minder weerstand et cetera).

top



Het voedsel

Je bent wat je eet en dat geldt ook voor de cavia. Een gezonde cavia krijg je alleen maar door hem goed voedsel te geven; slecht voer zorgt ervoor dat de cavia ongezond wordt.
Goed voedsel is: groenvoer, fruit, hooi, vitamine C en hardvoer – allen zoveel als hij op kan. Meer over goed voedsel lees je op de pagina Menu.

top



De kooi

Iedereen wil graag een groot huis en de cavia is geen uitzondering. In het wild is het gemiddelde territorium van één cavia 1280m2. Dat is net zo groot als een tuin die 10 meter breed is en 128 meter lang.
Dat is dus een groter gebied dan de meeste tuinen en zelfs de meeste huizen! Het komt er dus op neer dat een cavia behoefte heeft aan een veel groter huis dan waar jij in woont! Maar waarschijnlijk zit hij in een kooi van 100 centimeter bij 80 centimeter; een oppervlakte van 0.8m2. Dat houdt in dat hij bij jou op een oppervlakte leeft die 1600 keer kleiner is dan wat hij gewend is in het wild.
Nu is het wel zo dat een deel van die 1280 m2 gebruikt wordt en nodig is om voedsel te zoeken, terwijl de huiscavia daar geen ruimte voor nodig heeft omdat zijn baasje daarvoor zorgt. Maar dat neemt niet weg dat een grote kooi en dagelijks veel beweging niet alleen goed is voor de cavia, maar hem ook gezond en gelukkig houdt.

top



De omgeving

Stel je voor: de tv staat op 10, de radio brult er door heen, er lopen wat kinderen te krijsen, honden blaffen, de telefoon gaat en er staat iemand op de deur te bonken. En je hebt hoofdpijn. Erg onplezierig. Cavia's horen véél beter dan wij. Af en toe een hard geluid of een feestje of iets anders dat veel lawaai maakt, maakt de cavia niet uit. Maar dag in dag uit veel lawaai is niet goed voor de cavia. Het is wetenschappelijk bewezen dat mensen ziek worden door dagelijks in een lawaaiige omgeving te verblijven – en ik kan me niet indenken dat dat niet óók voor de cavia geldt. Zeker omdat cavia’s toch al vier keer beter horen dan wij.
Een omgeving zonder constant hard lawaai is dan ook een voorwaarde voor het gezond houden van de cavia. Dat houdt niet in dat je moet fluisteren, of dat de tv niet meer aan mag, verre van dat! Al die huiselijke geluiden vindt de cavia juist gezellig!

top



Beweging

Als je hebt gelezen wat er onder het stukje De kooi staat, dan zal je begrijpen dat een cavia op dagelijkse basis lichaamsbeweging moet krijgen. Of dat in een buitenren is, los op de grond lopen of in een kooi die de halve kamer beslaat, maakt niet uit, als hij maar voldoende beweging krijgt. Jonkies hebben het nodig om hun spieren en botten gezond te laten groeien, oudere cavia’s hebben het nodig om fit te blijven.
Een cavia die zijn kont niet keren kan in zijn kooi of die geen stap kan zetten zonder tegen een andere cavia op te botsen, is geen gelukkige cavia. Bovendien kan hij vervetten en door zwaarlijvigheid kunnen (eerder) ziektes optreden.

top



Oplettende verzorger

Verzorging is een ruim begrip en houdt in dat je alle voorwaarden creëert om de cavia gezond en gelukkig te houden. Een oplettende verzorger weet hoe de cavia reageert, welke geluiden hij maakt, hoe hij er uit ziet qua nagels, vacht, oren, ogen, tanden en geslachtsdelen, wat en hoeveel hij eet en wat hij lekker vind en wat niet, wat zijn lichaamstaal is en wat hij leuk vind en wat niet. En als één van die dingen opeens afwijkt of anders is, zal de oplettende verzorger dat direct opmerken. En als het nodig is, dient er actie te worden ondernomen: contact opnemen met de dierenarts of naar de dierenarts gaan. Het is beter om tien keer onnodig naar de dierenarts te gaan of hem te bellen, dan één keer te laat. En voor iedere ziekte geldt: des te eerder je er bij bent, des te beter kan het behandeld worden en des te sneller zal de cavia weer gezond zijn.

top



Sociale factoren

Ja, sommige cavia's vinden het fijner om alleen te zitten. Maar dat is niet normaal. Cavia's zijn sociale groepsdieren die minimaal met twee samen moeten wonen om gelukkig te zijn en om een volwaardig cavialeven te leiden. Een cavia die alleen zit, vereenzaamt, stompt af, kan depressief worden en heeft geen fijn leven.
Cavia's onderling doen namelijk hele andere dingen dan een mens met een cavia doet, zoals knuffelen of op schoot nemen. Cavia's hollen elkaar achterna, kletsen met elkaar, proberen indruk te maken op elkaar, vallen naar elkaar uit, proberen te paren met de ander, eten samen uit het bakje, trekken de andijvie bij de ander uit de bek, slapen samen en doen nog veel meer dingen samen en met elkaar.
Hoe goed het baasje ook is voor de cavia; het baasje is en blijft een mens.
De cavia is veel gelukkiger als hij samen kan wonen met een of meer cavia's.
Dat er desondanks toch cavia's zijn die liever alleen zitten, komt omdat die getraumatiseerd zijn. Er zijn dan dingen gebeurd waardoor ze andere cavia's eng vinden of waardoor ze niet weten hoe ze om moeten gaan met andere cavia's. Met veel geduld en liefde kan dat soms alsnog goed komen.
Maar normaal is het dus niet: iedere cavia heeft recht op gezelschap.

top



Stressvolle factoren

De cavia is van nature een schuwe zenuwpees. Hij schrikt van alles; een geluid, een hand die in de kooi komt, de stofzuiger, mensen die langslopen, het deurtje of deksel van de kooi die open- of dichtgaat, een nachthokje dat wordt verplaatst…
En als hij schrikt, zoekt hij direct beschutting: in zijn nachthokje, onder hooi, in een hoekje van de kooi, of, als hij los loopt, onder een stoel, bureau, tafel of kast.
Dat de cavia zo schrikachtig en schuw is, komt omdat hij in zijn genen nog steeds 'de roofdieren van Zuid-Amerika heeft zitten'. Wat er in miljoenen jaren is ingesleten, krijg je er niet in een paar eeuwen uit. In het wild kan ieder geluidje, iedere beweging en iedere geur een vijand zijn. En de enige manier om aan een vijand te ontkomen, is door snel ergens te gaan zitten waar de vijand niet bij kan; een grot, een hol, een holte, een spleet, onder het struikgewas.
De cavia leefde in Zuid-Amerika in groepen. In een groep leven is veilig en gezellig. Je vindt steun bij anderen en kan kijken wat de anderen doen in een situatie; vluchten, vechten, paren, eten, slapen. Vreemde cavia's zijn eng omdat ze de structuur van de groep aan kunnen tasten. Als een vreemde cavia de leiding over wil nemen, volgt er een gevecht met de huidige baas en het is dan maar afwachten wie er wint.
De geboorte is een grote gebeurtenis in een groep die in het wild leeft. Niet alleen komen er nieuwe groepsleden bij, maar ook kan het voorkomen dat er direct een nieuwe paring volgt.
Het leven in het wild is een kwestie van bij elkaar blijven tijdens het eten en slapen, goed op de anderen letten en vooral goed op de omgeving letten.
Wat de cavia derhalve bij ons thuis ten toon spreidt is niets anders dan overlevingsgedrag. Je kan hem laten wennen aan alles in zijn omgeving, maar toch zal hij (zo af en toe) nog schrikken en zich verschuilen.
Nu je weet waarom hij zo is, is het makkelijk om stressvolle factoren te vermijden. Er zijn heel veel stressvolle factoren, maar degene die het meest kunnen voorkomen in het leven van de cavia zijn:
- harde geluiden
- aanhoudend lawaai
- dicht bij een geluidsbron staan (radio, tv)
- op een plek staan waar constant mensen langs lopen
- bij een deur staan die regelmatig open en dicht gaat
- geen nachthokje hebben (dus geen mogelijkheid om te schuilen)
- reizen (naar de dierenarts, op vakantie, naar tentoonstellingen)
- een vreemde kooi
- een vreemde omgeving
- vreemde cavia's
- nieuwe cavia of cavia's in de kooi
- een bronstige cavia
- zwangerschap en geboorte
- een gevecht (ook als de cavia er niet bij betrokken is)
- te veel cavia's op te klein oppervlak

Niet alle stressvolle factoren kan of wil je vermijden, maar de meeste wel.
Het positieve van het bij ons in huis leven is voor de cavia dat er in ons huis geen vijanden zijn. Het is  wetenschappelijk bewezen dat dieren die in een omgeving leven met veel natuurlijke vijanden minder lang leven dan dieren die in een omgeving leven waar ze geen vijanden hebben. Als de cavia in ons huis voortdurend wordt belaagd door een kat, wordt het verhaal natuurlijk anders, maar als 'vijanden' ontbreken, ontbreekt ook een flink stuk stress.
Het verschijnsel dat stress sneller doet verouderen staat bekend als het stress-age-syndroom, waarbij 'age' leeftijd betekent.

top



Vrije radicalen

Vrije radicalen kunnen er voor zorgen dat de cellen niet goed meer functioneren of uitvallen. Omdat cellen noodzakelijk zijn voor het in stand houden van de gezondheid is het van belang dat er zo veel mogelijk cellen goed functioneren als we het ouder worden zo lang mogelijk willen tegengaan.
Dingen die voor vrije radicalen zorgen zijn: ultravioletlicht, sigarettenrook, stress, infecties en ziektes, zware metalen, tekorten in de voeding.
Dingen die vrije radicalen tegengaan zijn: voldoende vitamine, mineralen, sporenelementen. Deze zijn allen terug te vinden in een gezond en gevarieerd menu met voldoende vitamine C. Vitamine C is een anti-oxidant en een anti-oxidant is een middel dat vrije radicalen bestrijdt door de vrije radicalen aan zich te binden waarop ze het lichaam verlaten.


top



Hoe oud kan de cavia worden?

Als je de Factoren die een rol spelen bij de gezondheid van de cavia gelezen hebt, zal je begrijpen dat het er maar net van afhangt hoe oud een cavia kan worden. Een cavia die het resultaat is van inteelt, die met drie weken bij zijn moeder werd weggehaald, die slecht voer krijgt, in zijn uppie in een kleine kooi zit en daar nooit uitmag en die in een lawaaiige omgeving staat, zal sneller ziektes en kwaaltjes krijgen en sneller oud worden dan een cavia bij wie alle omstandigheden altijd ideaal zijn geweest. De gemiddelde leeftijd voor een cavia is vijf jaar.

top



Leefden cavia's vroeger langer?

Alles wijst daarop. Dertig jaar geleden was de gemiddelde leeftijd waarop een cavia stierf zeven jaar. Dat hield in dat er cavia's waren die jonger doodgingen, maar ook dat er cavia's waren die veel ouder werden. Nu is de gemiddelde leeftijd vijf jaar.
Er moet natuurlijk een reden zijn waarom cavia's vroeger ouder werden. Er zijn geen bewijzen, maar doorfok kan hiervoor verantwoordelijk zijn. Doorfok of doorfokken is het door blijven fokken met cavia's terwijl ze geen goede kenmerken hebben. Deze kenmerken kunnen lichamelijk zijn, maar ook geestelijk, en dan zijn er natuurlijk nog de kenmerken die je niet direct kan zien of waarnemen, zoals het DNA, maar die wel degelijk van invloed zijn op de gezondheid van cavia's.

top



Wordt het ene caviaras ouder dan het andere?

Nee. Er zijn geen verschillen in ouderdom tussen de rassen.

top



Wordt een rascavia ouder dan een 'gewone' cavia - of andersom?

Alles hangt af van de gezondheid van de cavia en van het DNA dat hij heeft gekregen van zijn ouders. Als zijn DNA geen erfelijke afwijkingen vertoont en hij een gezond leven heeft, maakt het niet uit of hij een rascavia is of niet.

top



Wordt een beer ouder dan een zeug of andersom?

Nee. Als ze uit hetzelfde nest komen en altijd alles precies hetzelfde hebben gehad qua voer, verzorging et cetera, kan het toch gebeuren dat de ene cavia veel ouder wordt dan de andere. Dat heeft niets te maken met het geslacht.